معرفی اجزای سیستم‌های آبیاری بارانی

‏هر چند سیستم‌های آبیاری بارانی متنوع هستند اما وجوه مشترک نیز بین آن‌ها وجود دارد. در این مطلب به بیان این اجزای سیستم‌های آبیاری بارانی به طور کلی می‌پردازیم و بیشتر تمرکزمان بر روی سیستم‌های کلاسیک می‌باشد.

اجزای سیستم‌های آبیاری بارانی

سیستم پمپاژ و تأمین فشار

از جمله این که در تمام این سیستم‌ها باید آب تحت فشار قرار گیرد. فشار ممکن است بسیار زیاد (8 ‏تا 10 اتسفر) مانند آنچه در ماشین‌های آبیاری تفنگی (Gun) کاربرد دارد، متوسط (3 تا 5 اتمسر) مانند سیستم‌های جابجا شونده کلاسیک و یا نسبتاً کم (1 تا 2 اتسفر) باشد. امروزه سعی می‌شود برای صرفه‌جوئی انرژی از انواع سیستم‌های آبیاری بارانی کم فشار استفاده گردد. سیستم‌های پیشرفته کم‌فشار متحرک خطی (لینیر) و عقربه‌ای (سنتر پیوت) از این نوع به شمار می‌روند.

در صورتی که منبع آب نسبت به مزرعه در ارتفاع بالاتری قرار داشته باشد، این امکان وجود دارد که آب را با لوله منتقل نموده و از اختلاف ارتفاع برای تأمین فشار در سیستم استفاده نمود و هزینه‌های طرح را کاهش داد. اما در اکثر موارد، فشار سیستم می‌بایست توسط پمپ تأمین گردد. بنابر این پمپ یا سیستم تأمین فشار یکی از اساسی‌ترین اجزای سیستم‌های آبیاری بارانی به شمار می‌رود.

خطوط لوله اصلی

‏جزء دیگر سیستم آبیاری بارانی، لوله اصلی است که بین پمپ (یا نقطه تأمین فشار) و نقطه‌ای که آب به مزرعه منتقل می‌شود قرار دارد. برخی سیستم‌ها مانند ماشین‌های آبیاری بارانی که آب را ازکانال روباز برداشت می‌کنند فاقد لوله اصلی هستند. همان طور که در بعضی شرایط ممکن است چندین لوله اصلی در مزرعه کشیده شده باشد. چون لوله‌های اصلی کمتر جابه‌جا می‌شوند، اکثراً در زیر زمین قرار می‌گیرند و هر کجا لازم باشد آب از آنها در سطح زمین دریافت شود، یک لوله عمودی (رایزر) از آن منشعب شده و تا سطح زمین بالا می‌آید. روی این ‏لوله شیرفلکه نصب می‌گردد تا به آسانی بتوان جریان آب را قطع و وصل کرد.

لوله اصلی معمولاً انشعابات کوچکتری داشته دارد که به آنها نیمه اصلی گویند. در حالی که لوله اصلی وظیفه آبرسانی به کل مزرعه را دارد، لوله نیمه اصلی فقط برای قسمتی از مزرعه آب تأمین می‌کند. بنابراین لوله اصلی و لوله‌های نیمه اصلی یکی دیگر از اجزای سیستم‌های آبیاری بارانی کلاسیک را تشکیل می‌دهند.

لوله‌های فرعی

آبرسانی به داخل مزرعه و جابه‌جایی آب در زمین توسط لوله‌های دیگری که از لوله اصلی یا لوله نیمه اصلی منشعب می‌شوند صورت می‌گیرد. این لوله‌ها را لوله فرعی یا لاترال یا بال آبیاری می‌گویند. در بعضی سیستم‌ها مانند سنتر پیوت، لینیر و رول لاین (لوله‌های چرخدار) فقط یک لوله فرعی وجود دارد. حال آن‌که برخی دیگر از سیستم‌ها مانند آنوع جابجا شونده کلاسیک و یا سیستم‌های ثابت ممکن است 2 ‏یا چند لوله فرعی داشته باشند. لوله یا لوله‌های فرعی نیز از اجزای مهم سیستم آبیاری بارانی به شمار رفته و طراحی آن از نظر قطر و طول یکی ازکارهای اساسی در طرح یک سیستم آبیاری بارانی است.

آبپاش‌ها

آبپاش‌ها (sprinkler) ‏آخرین جزء از اجزای سیستم‌های آبیاری بارانی را تشکیل می‌دهند. آبپاش‌ها ممکن است مستقیمأ روی لوله فرعی قرار گیرند و یا این که روی پایه عمودی که از لوله فرعی منشعب شده و به آن پایه آبپاش (رایز) می‌گویند واقع شوند.

وظیفه آبپاش خارج کردن آب از لوله فرعی و تبدیل آن به قطرات ریز و درشت برای پخش در اطراف و آبیاری گیاهان می‌باشد. برای آن‌که پخش آب در سطح مزرعه یکنواخت صورت گیرد، فاصله لوله‌های فرعی از یکدیگر و فاصله آبپاش‌ها از همدیگر (که در واقع فاصله روی لوله لاترال می‌باشد) و قطر دایره پاشش از معیارهای مهمی است که در طراحی سیستم‌های آبیاری بارانی باید در نظر گرفته شود.

http://www.irrigationshop.ir/1515/%D8%A7%D8%AC%D8%B2%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C